POLSKIE MOTOCYKLE 1918-1939 ROK

SM 500

Wytwórnia Silników i Motocykli SM powstała w Warszawie w 1934 roku, z inicjatywy dwóch młodych inż. Alfreda Schweitzera i Edwarda Mandelota. Ci dwaj byli twórcami pierwszego polskiego motocykla sportowego, produkowanego w kraju.
Produkowany - to może zbyt wiele, bowiem pierwsza seria pojazdów liczyła zaledwie 10 sztuk. Charakter produkcji był z resztą nastawiony na indywidualny sposób montażu każdego motocykla, z zachowaniem pełnej wymienności seryjnie wytwarzanych części.
W postępowaniu konstruktorów - wytwórców widać troskę o przyszłego użytkownika. Niezwykle starannie opracowano prototyp pojazdu. Prace projektowe rozpoczęto w latach 1930 - 1931, zaś budowę prototypu (w Wytwórni Silników i w Warsztatach Mechanicznych) zakończono w 1933 roku.
Dążenie do zapewnienia niezawodnej pracy pojazdu spowodowało, że pewne jego elementy zostały zakupione w wytwórniach o ustalonej renomie - widelec trapezowy w firmie Brampton, gaźnik - Amal, a instalacja elektryczna - Bosch.
SM miał silnik jednocylindrowy, górnozaworowy, o rozrządzie popychaczowym. Z pojemności skokowej 498 ccm rozwijał moc 18 KM przy 4000 obr / min. W głowicy silnika, z zaworami o dużej średnicy grzybków i agrafkowymi sprężynami widać wpływ konstrukcji lotniczych. Silnik był smarowany pod ciśnieniem, układ olejenia wzorowano na doskonałym angielskim systemie Blackburne.
Napęd był przenoszony przez sprzęgło suche, jednotarczowe, skrzynię biegów o trzech przełożeniach sterowaną nożnie lub ręcznie i wał napędowy z elastycznym przegubem. Pojazd miał ramę rurową, zamkniętą, sztywne zawieszenie tylne i przednie - widelec trapezowy z centralną sprężyną i ciernymi amortyzatorami.
Koła wzajemne wymienne demontowały się łatwo przez wyjęcie osi - na uwagę zasługuje duża średnica bębnów hamulców, sprzężonych ze sobą i sterowanych nożnie. Bęben hamulca tylnego był umieszczony w nowoczesny sposób - na jego piaście, na wale napędowym przy skrzyni biegów, jak w wielu konstrukcjach zagranicznych.

SM ważył 150 kg. Z jednoosobowym obciążeniem rozwijał prędkość do 130 km/h. Zużycie paliwa nie było duże i wynosiło 3,5 l/100 km.

Z kilkunastu, a może kilkudziesięciu motocykli SM zbudowanych w latach 1934 - 1936 nie zachował się przypuszczalnie ani jeden. Jeżeli więc ktoś napotka motocykl posiadający w skrzyni korbowej i osłonie przekładni głównej charakterystyczne nadlewy w postaci splecionych ze sobą liter SM, może być pewny, najciekawszy i chyba najbardziej luksusowy polski motocykl, którego produkcja niestety, nie rozwinęła się, lecz z przyczyn niezawinionych przez konstruktora i wytwórcę.